Μέσα από αυτή τη θεματική σειρά άρθρων, σκοπεύουμε να κινήσουμε το ενδιαφέρον των αναγνωστών μας σχετικά με τις φυλές των οποίων τα ίχνη χάνονται με το πέρασμα των χρόνων. Μια λυπηρή πραγματικότητα, καθώς ο πολιτισμός τους, τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις τους απειλούνται με εξαφάνιση από τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Θα ξεκινήσουμε το όμορφο ταξίδι μας από τους Μαορί, τους γηγενείς της Νέας Ζηλανδίας. Η ιστορία των Μαορί είναι ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη, αφού έχει ένα ιδιαίτερο βάρος, λόγω του σχεδόν μυθικού χαρακτήρα της φυλής. Οι Μαορί, μια κατεξοχήν πολεμική φυλή, με καταγωγή από την ανατολική Πολυνησία, έφτασαν στο νησί και το πρωτοκατοίκησαν τον 13ο αιώνα, με τα ίχνη τους να γίνοται γνωστά λόγω των πολλών ταξιδιών τους με τη χρήση κανό ("waka"). Ο μύθος λέει πως οι πρώτοι εξ' αυτών κατέφτασαν από τη γενέτειρά τους "Hawaiki", με δώδεκα κανό, κάθε ένα εκ των οποίων έφερε πολεμιστές διαφορετικής φυλής. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι Μαορί μπορούν με σιγουριά να πουν σε ποια από τις φυλές αυτές ανήκουν. Λόγω του απομονωτικού χαρακτήρα τους, οι Μαορί κατάφεραν όλα αυτά τα χρόνια να αναπτύξουν έναν ξεχωριστό πολιστισμό, μια τέχνη με τόσο έκδηλα τα χαρακτηριστικά τους, διακριτή γλώσσα και μυθολογία.
Στις πρώτες επαφές μαζί τους, οι Ευρωπαίοι έδειχναν τρομοκρατημένοι, περιγράφοντάς τους ως πελώριους πολεμιστές με υπερφυσικές δυνάμεις. Οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να ανακαλύψουν περισσότερα για εκείνους και προφανώς να τους υποτάξουν, μέσα από άτακτες επιθέσεις, όμως πάντοτε έφευγαν ηττημένοι. Μόλις τον 18ο αιώνα, με την αποικιοκρατία σε έξαρση, οι Ευρωπαίοι έφτασαν στη Νέα Ζηλανδία και ξεκίνησαν σταδιακά να αφανίζουν τους γηγενείς πληθυσμούς, μειώνοντας τον αριθμό τους κατά 50.000. Αυτή τη στιγμή, στη Νέα Ζηλανδία ζουν περίπου 600.000 Μαορί.
Οι κύριες παραδόσεις τους περιλαμβάνουν μύθους, διάφορες μορφές τέχνης, τη δερματοστιξία ("ta moko"), το εμπόριο, επιδείξεις, τα στοιχεία της φιλοξενίας και της κοινότητας. Ο χορός "χάκα" ("haka"), τον οποίο σήμερα συχνά βλέπουμε σε αγώνες ως εναρκτήριο γεγονός, αποτελεί παραδοσιακό χορό των Μαορί, έναν πολεμικό χορό, με στόχο την τρομοκράτηση του εχθρού. Ο χορός αυτός περιλαμβάνει μουσική υπόκρουση με τα χέρια και τα πόδια, η οποία θεωρείται τόσο σημαντική, ώστε η παραβίαση ή η διακοπή της σημαίνει ότι ένα πολύ σοβαρό γεγονός, όπως μια φυσική καταστροφή ή ένας θάνατος, έχει συμβεί. Η δερματοστιξία επίσης αποτελούσε ένα πολύ σημαντκό στοιχείο της παράδοσης των Μαορί. Το να φέρει κανείς τατού αποτελούσε δείγμα ωριμότητας και υπήρχαν πολλές σχετικές διαδικασίες που είχαν τελετουργικό χαρακτήρα.
Ως πολυθεϊστικές φυλές, οι Μαορί, λάτρευαν διάφορους θεούς και πνεύματα. Πίστευαν στη μοίρα, και στο ότι οι πρόγονοί τους είχαν σημαντική ευθύνη για το μέλλον, έτσι όταν έβλεπαν αδικίες, ή καταστάσεις κατά τις οποίες έπρεπε να παρέμβουν, το έκαναν για να προστατέψουν τη φυλή. Η μυθολογία τους περιλαμβάνει θεματικά γύρω από τα στοιχεία της φύσης, τον καιρό και τα φυσικά φαινόμενα, τη θάλασσα, τα άστρα και τον ουρανό, τα δάση και τα ζώα. Οι Μαορί πίστευαν στον "Πατέρα Ουρανό" ("Papa") και τη "Μητέρα Γη" ("Rangi"), ως φορείς της εξέλιξης του Κόσμου, με το γάμο τους να παράγει τους θεούς και τα γήινα όντα.
Ενώ η άφιξη των Ευρωπαίων είχε μεγάλες επιπτώσεις στην κουλτούρα και την καθημερινότητα των Μαορί, εντούτοις εκείνοι κατάφεραν να διατηρήσουν αρκετές πτυχές της δικής τους ταυτότητας και καθημερινότητας ακόμα και μέχρι σήμερα. Συμμετέχουν λοιπόν σε πολλά από τα τοπικά δρώμενα της Νέας Ζηλανδίας, προσπαθώντας να επικρατήσουν στην άτυπη μάχη για τη διατήρηση της ταυτότητας του νησιού, ειδικά στα χωριά και τους μικρούς οικισμούς. Ξεχωριστό μέρος της κουλτούρας αποτελεί το φαγητό ("kai"). To φαγητό τους περιλαμβάνει πουλιά και ψάρια, ενώ αρκετά πιάτα τους συνοδεύονται από βολβούς, φρούτα, λαχανικά, όπως η γλυκοπατάτα, και άγρια χόρτα. Συνήθως μαγειρεύουν στο χώμα ή σε υπόγειους φούρνους ("hangi"). Η διατροφική τους βάση έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο το νησί και χρησιμοποιείται σε ευρεία βάση, ειδικά σε ξεχωριστές περιπτώσεις, ακόμα και σε επίσημα γεύματα.
Κώστας Κ.
Διαβάστε επίσης: "Οι φυλές που απειλούνται με εξαφάνιση"
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου