Βεγκανισμός: σεβασμός - υγεία - ισορροπία

Στο μικρό αυτό άρθρο πρόκειται να παρουσιαστεί ο "Βεγκανισμός" (Veganism) και να εξηγηθεί η σχέση του με την ανθρώπινη ηθική και την υγεία. Ο Βεγκανισμός σχηματοποιήθηκε από τους Ντόναλντ Γουάτσον και Έλσι Σρίνκλευ, στα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο άνθρωπος είδε κατάφατσα τη φρίκη του πολέμου. Ο όρος "Vegan", που προέρχεται από την πρώτη και την τελευταία συλλαβή της λέξης "Vegetarian", χρησιμοποιήθηκε για να γίνει διαχωρισμός των αυστηρά χορτοφάγων από τους απλούς χορτοφάγους. Oι Vegans δεν καταναλώνουν κρέας, ψάρι, γάλα και γαλακτοκομικά, αυγά, μέλι και οποιοδήποτε ζωικό προϊόν, διότι θεωρούν ανήθικο να τρώνε κάτι που για να φτάσει στο τραπέζι τους προϋποθέτει τον καταναγκασμό και τη βαναυσότητα. Όμως ο Βεγκανισμός ως φιλοσοφία της μη βίας δεν αποστρέφεται μόνο τη βία προς τα ζώα, αλλά οπωσδήποτε και τη βία προς τον άνθρωπο. Επομένως ένας Vegan δεν είναι δυνατόν να αγαπά τα ζώα και να είναι ρατσιστής, σεξιστής, παιδεραστής, βιαστής ή έμπορος ναρκωτικών. Ο Βεγκανισμός είναι ειρήνη για όλους τους γήινους.

Το να βάφουμε τα χέρια μας με αίμα οπωσδήποτε πλήττει την ηθική μας. Τα ζώα τα δημιούργησε ο Θεός προφανώς για να ζήσουν με ελευθερία. Τα ζώα δεν ανήκουν στον άνθρωπο, για τον ίδιο λόγο που δεν ανήκουν δούλοι σε κυρίους, μαύροι σε λευκούς, γυναίκες σε άντρες. Είναι λυπηρό που δημιουργήσαμε στρατόπεδα συγκέντρωσης μέσα στα οποία υποφέρουν και σφαγιάζονται ετησίως δισεκατομμύρια ζωντανά πλάσματα. Το γεγονός ότι κάποια από τα ζώα δεν είναι έλλογα όντα, δε μας επιτρέπει να τα υποδουλώνουμε και να τους αφαιρούμε τη ζωή. Πρέπει να αναρωτηθούμε: αποτελεί όντως ο άνθρωπος ανώτερο ον; Αν ναι, πού χρωστάει αυτή του την ανωτερότητα; Στη λογική και την ηθική του. Αν χρησιμοποιεί την πρώτη για κακό σκοπό, τότε είναι προφανές ότι επισκιάζει τη δεύτερη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ αυτή την αρχή: "Μην κάνεις στους άλλους ό,τι δε θέλεις να σου κάνουν".

Και η αλήθεια για τα δύσμοιρα ζώα είναι πικρή. Ζώα κακοποιημένα στις κτηνοτροφικές μονάδες με κομμένα, χωρίς αναισθητικό, ράμφη, κέρατα, δόντια, ουρές. Ζώα άρρωστα που τα αφήνουν στο πάτωμα μέχρι να πεθάνουν. Μοσχαράκια που θανατώνονται για να πιούμε το γάλα της μάνας τους. Αρσενικά κοτοπουλάκια που θανατώνονται επειδή δε θα παράγουν αυγά. Ζωντανές ψυχές που εμείς εξακολουθούμε να τις βλέπουμε μονάχα ως κρέας. Πιθηκάκια και σκυλάκια που υφίστανται πάνω στο σώμα τους την όποια παράνοια της χημείας και της επιστήμης. Ελέφαντες που δαμάζονται για τη "διασκέδαση" του ανθρώπου, ταύροι που δολοφονούνται σε διάφορα "σπορ". Η βιομηχανική κτηνοτροφία, μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο, κατασπαταλά αλόγιστα το νερό, για να το χρησιμοποιήσει για τα αχανούς έκτασης υποστατικά της και για πότισμα των ζώων, τα οποία θα μπορούσαν να ποτιστούν και μόνα τους, αν ήταν ελεύθερα στη φύση. Στο άμεσο μέλλον θα υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με την έλλειψη νερού. Εκπέμπει τόσους ρύπους στο περιβάλλον, σύμφωνα με τα στατιστικά περισσότερους απ’ ότι όλες οι συγκοινωνίες του κόσμου μαζί. Εκτός αυτού τα κόπρανα των ζώων καταλήγουν σε θάλασσες και ποτάμια και έτσι μολύνεται άμεσα το περιβάλλον. Επίσης η βιομηχανική κτηνοτροφία συμβάλλει άμεσα στο "φαινόμενο του θερμοκηπίου". Τέλος, η βιομηχανική αλιεία είναι ένας από τους κύριους παράγοντες εξαφάνισης σπάνιων θαλάσσιων ζώων, παράπλευρες απώλειες των σύγχρονων μεθόδων ψαρέματος τόνου ή γαρίδας. Για την εκτροφή των ζώων η βιομηχανική κτηνοτροφία χρησιμοποιεί τόνους και τόνους σόγιας, τροφής που θα μπορούσε να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες πολλών δισεκατομμυρίων ανθρώπων, κυρίως παιδιών, που αδίκως τους στερούμε την τροφή, αλλά και το νερό τους. Σημειωτέον ότι για να καλλιεργηθούν λαχανικά χρειάζεται πολύ λιγότερη γη και νερό, απ’ ότι για την εκτροφή ζώων, που αρκούν για να τραφεί η ανθρωπότητα. Επομένως μπορούμε να βοηθήσουμε στην πράξη τους πεινασμένους της γης, φτάνει να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες.

Καταναλώνοντας κρέας και ζωικά προϊόντα, ο άνθρωπος κάνει τεράστιο κακό στην υγεία του. Η κατανάλωση τέτοιων τροφών συνδέεται με τις λεγόμενες εκφυλιστικές ασθένειες (καρδιακά, εγκεφαλικά, καρκίνοι, οστεοπόρωση, αλτσχάιμερ). Δεν ταιριάζουν με τη φυσιολογία του ανθρώπου αυτές οι τροφές. Το ανθρώπινο έντερο είναι πολύ πιο μακρύ από εκείνο των σαρκοφάγων ζώων, με συνέπεια οι τοξίνες που ενυπάρχουν σε αυτές τις τροφές να ανακυκλώνονται στο ανθρώπινο σώμα. Ο άνθρωπος είναι καρποφάγος, τα δόντια του δεν έχουν καμία σχέση με των σαρκοφάγων ζώων που κατασπαράζουν τη λεία τους. Τέλος κανείς δε μπορεί να ξέρει πώς ήταν το κρέας, το ψάρι ή το γάλα πριν φτάσουν στην αγορά. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν καρκινικοί όγκοι σε κρέας και ψάρι ή αίμα και πύον στο γάλα. Ας μη ξεχνάμε πόσο μολυσμένοι είναι οι ωκεανοί από όσα απόβλητα ρίχνονται στη θάλασσα καθώς επίσης και τα αντιβιοτικά που χορηγούνται στα ζώα εκτροφής. Ας ελπίσουμε ότι τα πιο πάνω θα γίνουν τροφή για σκέψη για μια καλύτερη κοινωνία, για ένα ομορφότερο μέλλον. Με ένα κακό που κάνουμε εισπράττουμε ακόμα περισσότερα. Η φύση και τα ζώα χρειάζονται έναν καλύτερο άνθρωπο.

“Τα μη ανθρώπινα ζώα είναι θαυμάσια και καταπληκτικά πλάσματα. Έχουν προφανείς εκτεταμένες γνωστικές, συναισθηματικές και ηθικές ικανότητες. Μπορούμε να μάθουμε πολλά από αυτά εάν ανοίξουμε τα μυαλά και τις καρδιές μας στο ποιοι (όχι στο τι) πραγματικά είναι. Η επιστημονική έρευνα αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε τα ζώα. Δεν χρειάζεται να υπερβούμε την επιστήμη ή να εξωραΐσουμε ό,τι ξέρουμε για να εκτιμήσουμε το πώς εκφράζουν τις διανοητικές τους δεξιότητες και τις συναισθηματικές τους ικανότητες. Ξεκάθαρα δεν είμαστε ούτε τα μόνα ενσυνείδητα πλάσματα ούτε οι μόνοι κάτοχοι συναισθηματικών και ηθικών περιοχών. Σίγουρα δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να εισβάλουμε επιπόλαια στις ζωές των άλλων ζώων ή να τα κρίνουμε ή να τα κατηγορήσουμε για τους κακούς μας τρόπους. Η απομάκρυνση των εαυτών μας από τα άλλα ζώα και η επιβολή εξουσίας πάνω τους δεν είναι αυτό που αποδίδει την ανθρώπινη ιδιότητα. Συχνά αναρωτιέμαι αν οι μελλοντικοί άνθρωποι θα καθίσουν και θα αναρωτηθούν πώς δεν αντιληφθήκαμε αυτό που είναι τόσο προφανές για τις ζωές των άλλων ζώων. Είμαστε μια σημαντική δύναμη στη φύση. Πρέπει να είμαστε πιο συμπονετικοί, πιο ενσυναισθητικοί και πιο ταπεινοί, και να πράττουμε με μεγαλύτερη ανησυχία σχετικά με τα ζώα και τα σπίτια τους. Εμείς υφιστάμεθα τις ταπεινώσεις στις οποίες εκθέτουμε τα άλλα ζώα και στο τέλος όλοι χάνουμε όταν αγνοούμε τη φύση και ενεργούμε σαν να είμαστε εμείς τα μόνα ζώα που έχουν σημασία, σαν να είμαστε εξαιρετικοί και καλύτεροι και μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε θέλουμε επειδή μπορούμε. Η δύναμη δεν είναι κάποιου είδους άδεια για να κάνουμε τις ζωές των άλλων ζώων μίζερες.”, Marc Bekoff 

Κύπρος Κωνσταντίνου

*δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Μηδέν Τελεία", τεύχος 4