"Το μικρό είναι όμορφο", από τον E.F. Schumacher

Οι περισσότεροι έχουμε κουραστεί από τον καπιταλισμό, τον κομμουνισμό, τα κόμματα, τις τράπεζες, τις συντεχνίες και προπάντων την άμετρη απληστία των ανθρώπων που τα υπηρετούν κάνοντας το κακό να ανθίζει. Η εκμετάλλευση των ανθρώπων από τον άνθρωπο είναι κανόνας στην σημερινή οικονομία. Tο "Small is Beautiful" μας έρχεται το 1973 από τον E.F. Schumacher για να βάλει πάνω από την οικονομία τον άνθρωπο. Πρώτος ο συγγραφέας αμφισβήτησε ότι το ΑΕΠ (ακαθάριστο εθνικό προϊόν), είναι προϋπόθεση για την ανθρώπινη ευημερία. Όσο περισσότερα δαπανούμε για την υγεία, δεν σημαίνει ότι έχουμε περισσότερη υγεία. Έγραψε "ότι ο σκοπός θα έπρεπε να είναι η απόκτηση της καλύτερης ευημερίας με το minimum της κατανάλωσης. Πίστευε ότι η οικονομία πρέπει να βρει την ηθική της διάσταση και να τεθεί ένα όριο στην κατανάλωση. Θεωρούσε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν στην αειφόρο ανάπτυξη με έμφαση στην τοπική οικονομία, την αποκέντρωση, την αποκατάσταση της κοινωνικής και οικονομικής αξίας της οικογένειας και την χρήση ενδιάμεσης τεχνολογίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες". Το βιβλίο αυτό σήμερα αποτελεί το ευαγγέλιο του διανεμισμού που είναι ένα εναλλακτικό κίνημα εξόδου από την κρίση. Ο διανεμισμός απορρίπτει τις μεγάλες επιχειρήσεις του καπιταλισμού, το μεγάλο δημόσιο της σοσιαλδημοκρατίας και τα κρατικά μονοπώλια, και την στέρηση ελευθερίας και ιδιοκτησίας του κομμουνισμού. "Πιστεύει δε ότι σε μια υγιή κοινωνία πρέπει να γίνεται διάδοση της ιδέας της παραγωγικής ιδιοκτησίας και εξάπλωση των μέσων παραγωγής (οικογενειακές και συνεταιριστικές εταιρείες), της διανομής (Αγροτικοί Συνεταιρισμοί Α.Ε για παράκαμψη των μεσαζόντων) και συναλλαγής (συνεταιριστικές τράπεζες και στεγαστικά ταμιευτήρια). Όλα αυτά σε συνδυασμό με ανώτερες ηθικές αξίες (χριστιανικές, αλλά και κάθε παραδοσιακής θρησκείας, όπως το βουδιστικό Σουαντέσι του Γκάντι ή την οικονομία του Αριστοτέλη), την αναβίωση του κοινοτισμού, την λιτότητα σε παραγωγή και κατανάλωση και υποχρεώσεις απέναντι στην κοινωνία και την κοινότητα".

Η σύγχρονη οικονομία κινείται από μια φρενίτιδα απληστίας και αυτό δεν είναι σύμπτωμα, αλλά η ίδια η αιτία της επεκτατατικής και ιδιαίτερα απάνθρωπης συμπεριφοράς της. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν μια τέτοια κινητήρια δύναμη μπορεί να είναι αποτελεσματική επί μακρόν ή φέρει μέσα της το σπόρο της καταστροφής της. Αν τα ανθρώπινα ελαττώματα όπως η απληστία και ο εγωισμός, καλλιεργούνται συστηματικά, το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι η μείωση της ευφυίας. Ένας άνθρωπος που εμφορείται από απληστία, χάνει τη δυνατότητα να βλέπει τα πράγματα όπως είναι, αντικειμενικά, να βλέπει τα πράγματα στην ολότητά τους, και οι επιτυχίες του μετατρέπονται σε αποτυχίες. Αν ολόκληρες κοινωνίες εμφορούνται από την απληστία, μπορεί να πετύχουν εκπληκτικά και από μία άποψη αξιοζήλευτα, επιτεύγματα, αλλά καθίστανται ανίκανες να επιλύσουν στοιχειώδη προβλήματα της καθημερινής ζωής. Η εξαίρεση της σοφίας από την οικονομία, την επιστήμη και την τεχνολογία, ήταν κάτι που θα μπορούσαμε να ανεχθούμε για κάποιο διάστημα, όσο καιρό ήμασταν αποτυχημένοι, σοκαρισμένοι από τον πόλεμο με τα εκατομμύρια νεκρών, φτωχοί και αμόρφωτοι. 

Τώρα που πετύχαμε να επιβιώνουμε, το κύριο πρόβλημα της εποχής είναι η πνευματική και ηθική αλήθεια. Η καλλιέργεια της αύξησης των αναγκών είναι το αντίθετο της σοφίας, αλλά και της ελευθερίας και της ειρήνης. Κάθε αύξηση των αναγκών τείνει να αυξάνει την εξάρτηση των ατόμων από εξωτερικές δυνάμεις τις οποίες δεν ελέγχει και οι οποίες αυξάνουν διαρκώς το άγχος και τις φοβίες του. Μόνο η μείωση των αναγκών μπορεί να προκαλέσει μείωση του άγχους και της φοβίας, των εντάσεων που, αν κοιτάξουμε λίγο προσεκτικά την Ιστορία, θα δούμε ότι είναι οι κύριες αιτίες συγκρούσεων και πολέμων. Η μηχανική, αυτοματοποιημένη, βαρετή, δίχως σημασία, εργασία, αποτελεί εξύβριση της ανθρώπινης φύσης η οποία υποχρεώνεται να διαμορφώνει μια -απόλυτα φυσιολογική κατά τα άλλα- τάση φυγής ή τάση βίαιης εκτόνωσης και ούτε ο άρτος ούτε τα θεάματα μπορούν να αποζημιώσουν για το μεγάλο κακό που κάνουν αυτές οι τάσεις. Αυτά είναι γεγονότα τα οποία δεν αρνούμαστε, αλλά δεν δεχόμαστε κιόλας, αφού το να τα αρνηθούμε είναι παράλογο και να τα δεχτούμε θα σήμαινε ότι καταδικάζουμε την κύρια ασχολία της ανθρωπότητας ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Πώς μπορούμε να αφοπλίσουμε την απληστία και τον εγωισμό; Ίσως με το να γίνουμε λιγότερο άπληστοι και εγωιστές οι ίδιοι, ίσως με το να αντισταθούμε στην πρόκληση να αφήσουμε την πολυτέλεια να εξελιχθεί σε ανάγκη μας, ίσως εξετάζοντας κριτικά τις ανάγκες μας, για να δούμε με τα ίδια μας τα μάτια πόσες από αυτές είναι ψεύτικες.