Το πλήθος δεν αρκεί να είναι πειθήνιο τη δεδομένη στιγμή, πρέπει και η όποια μελλοντική του συμπεριφορά να καθίσταται, κατά το μάλλον ή ήττον, προβλέψιμη' τότε αποτελεί πραγματικά διαχειρίσιμο μέγεθος. Όσοι από εμάς εμβαθύναμε στην πολιτική προπαγάνδα, ως “μεθοδική και τεχνική της αγωγής των μαζών”, σήμερα διαπιστώνουμε ότι δεν είναι η μοναδική “τεχνική”, ούτε καν η κυρίαρχη. Τόσο η παραδοσιακή Δεξιά, όσο και η παραδοσιακή Αριστερά δεν ήθελαν να δημιουργήσουν (μόνο) ψηφοφόρους ή οπαδούς, Η προτεραιότητα τόσο της μεν, όσο και της δε ήταν η σχηματοποίηση μιας “μαζικής κουλτούρας” (η πάσης φύσεως Αριστερά πιο “ξύπνια” έκανε θαύματα) που θα εγγυάτο τη διαρκή μαζική αναπαραγωγή ψηφοφόρων και οπαδών ή όπως θα έλεγε και ένας μακαρίτης αντικομφορμιστής ιστορικός, θα παρήγαγε μαζικά “αντίγραφα επί αντιγράφων”. Σήμερα όμως δεν είναι μονάχα τα συμβατικά κόμματα που παράγουν (τόσο με την “υψηλή”, όσο και τη “χαμηλή” έννοια) πολιτική, αλλά και: Τοπική Αυτοδιοίκηση, Συνδικάτα, ΜΚΟ, “διπλωματία πολιτών” κλπ, όσο για την “επικοινωνία” (δηλαδή την κατασκευή κοινωνικής συμπεριφοράς και συναίνεσης) οι Εταιρείες Διαχείρησης Πλήθους (Ε.Δ.Π) είναι τόσο πολλές και σημαντικές, ώστε οι πολιτικοί φορείς, στην ουσία, να παίζουν ρόλο ουραγού, για να μην πούμε, υποτακτικού.
Δημοσκοπικές και διαφημιστικές εταιρείες, εκδοτικά συγκροτήματα υπερεργολάβων, τηλεοπτικά προιόντα, κινηματογραφικές παραγωγές. Αυτές οι ΕΔΠ είναι βεβαίως μεταξύ τους ανταγωνιστικές, αφού απευθύνονται στους ίδιους πελάτες, το παραπάνω όμως δεν αναιρεί ότι λειτουργούν ως συγκοινωνούντα κανάλια που καταλήγουν στην ίδια “κλειστή λίμνη” (ποτέ ανοιχτή θάλασσα), διότι το παραγόμενο αποτέλεσμα έχει πανομοιότυπο στόχο. Για παράδειγμα: οι εταιρείες δημοσκοπήσεων έχουν ως μοναδικό και ανταγωνιστικό ως προς αυτό στόχο “την αποτύπωση των διαθέσεων της στιγμής της κοινής γνώμης”, ή και πέρα από αυτό την εκ των προτέρων κατασκευή δεδομένων στην κοινή γνώμη που εκ των υστέρων επιβεβαιώνονται σε δημοσκοπικό επίπεδο ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες;
Παραδείγματα: Κάποιο άγνωστο και άσχετο με την πολιτική μεγαλοτραπεζικό στέλεχος και σύμβουλος, μας παρουσιάστηκε δημοσκοπικά ως από τους δημοφιλέστερους μεταξύ των πολιτικών, με αποτέλεσμα να προταθεί από τις συστημικές πολιτικές δυνάμεις και να γίνει πρωθυπουργός. Κάποιος εμβληματικός πολιτικός της συστημικής Δεξιάς προτάθηκε από μακαρίτη κεντροαριστερό Πρωθυπουργό και πρωταγωνιστή της μεταπολίτευσης ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας – και έγινε. Αφού έγινε, επειδή ως χρυσή μετριότητα (δηλαδή “έντιμος”, “σοβαρός”, “νουνεχής”), βόλευε τους πάντες (κεντροδεξιούς, κεντροαριστερούς, αριστερούς, δημοσιογράφους), μας παρουσιάστηκε (δημοσκοπικά πάντα) ως ο δημοφιλέστερος Πρόεδρος και είμαι βέβαιος ότι στη συνέχεια έγινε όντως “ο δημοφιλέστερος”. Σήμερα δεν είναι Πρόεδρος, αλλά ως χρυσή μετριότητα εξακολουθεί να “παράγει συναίνεση”, επομένως δεν πρέπει να τον λησμονήσουμε' παρουσιάστηκε λοιπόν βιογραφία του από δημοσιογράφο, πρώην μεγαλοστέλεχος του ΣΥΝ, πρώην συνεργάτη της...Ντόρας στο Δήμο Αθηναίων και κόρη μακαρίτη βουλευτή του ΚΚΕ (και στην οποία δήλωσε αυτός ο...παραδοσιακός Δεξιός, ότι αφού έγινε Πρόεδρος ψήφισε και ...άλλα κόμματα, ώστε οι πάντες να είναι ικανοποιημένοι) και η παρουσίαση αυτή (στην οποία συμμετείχε όλος ο καλός δημοκρατικός κόσμος, πολιτικός και δημοσιογραφικός) πήρε από τα ΜΜΕ την έκταση που έπρεπε, διότι στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε, όσοι εξακολουθούν να παράγουν συναίνεση δεν πρέπει να λησμονούνται, ακόμη κι αν δεν έχουν σήμερα θεσμικό ρόλο.
Ο διάδοχός του, νυν Πρόεδρος, κεντροαριστερός αυτός και πρώην υπουργός Εξωτερικών, προτάθηκε από κεντροδεξιό πρώην Πρωθυπουργό για να παράξει κι αυτός συναίνεση, την απαραίτητη για το πολιτικό μας σύστημα, ως άλλη χρυσή μετριότητα, μόνο που ατύχησε, διότι συνέπεσε με τις ...μη προβλέψιμες καταστάσεις του τέλους της μεταπολίτευσης.
Ένα τελευταίο - για να μη σας κουράζω -παράδειγμα, ένας αειθαλής γέροντας εμβληματική προσωπικότητα όχι της αστικής δεξιάς, αλλά της ...ριζοσπαστικής αριστεράς. Στα νιάτα του κατέβασε την κατοχική, ναζιστική σημαία στη Ακρόπολη και γι αυτό όσο ζει (ευχόμαστε να μακροημερεύσει ο άνθρωπος), απολαμβάνει ασυλίας για ό,τι λέει ή πράττει, αλλά πέραν αυτού αναγορεύτηκε από όλους (μα όλους!) ...”ζωντανό πρότυπο αντίστασης και δημοκρατικής ενότητας - νάτη πάλι η ενότητα! - του λαού”. Βέβαια, δικαιούμαι να υποθέσω ότι αν η κατοχική σημαία δεν ήταν ναζιστική, αλλά σταλινική, ενδεχομένως (λέω: ενδεχομένως!) όχι μόνο να μην την κατέβαζε, αλλά και να προσφέρονταν εθελουσίως για φύλαξή της, χτυπώντας μάλιστα ...γερμανικό νούμερο στη σκοπιά.
Γιατί κάνω τέτοιες υποθέσεις; Μα διότι, όταν απεβίωσε (το λέω ευγενικά) ο αιμοχαρής σταλινικός δικτάτορας της Αλβανίας και δήμιος του εκεί ελληνισμού “σύντροφος Ενβέρ”, ο συγκεκριμένος “δημοκράτης” και “πατριώτης”, όχι μόνο είχε το προνόμιο να συμπεριλαμβάνεται στους εκλεκτούς που παρακολούθησαν συντετριμένοι την κηδεία, όχι μόνο συλληπήθηκε τον διάδοχο του τυράννου, τύραννο Ραμίζ Αλία, αλλά κατασυγκινημένος χαιρέτησε τη σορό υψώνοντας τη (σταλινική του) γροθιά. Αυτές τις λεπτομέρειες όμως δεν τις επισημαίνει κανείς, διότι αφ' ενός η Αριστερά απολαμβάνει ασυλίας, αφ'ετέρου όσοι επιλέχτηκαν να παίξουν το ρόλο “ζωντανού προτύπου”, άσχετα αν είναι δεξιοί ή αριστεροί είναι υπέρ άνω κριτικής. Όπως βλέπετε λοιπόν, η κατασκευή συναίνεσης και η δημιουργία “δημοκρατικών αντανακλαστικών” (κατά τα εξαρτημένα αντανακλαστικά του Παυλώφ), μπορεί να γίνεται και με χρυσές μετριότητες αστών πολιτικών, αλλά και με “ζωντανά πρότυπα” αριστερών “προοδευτικών”.
Κατ' αναλογίαν, οι (ανταγωνιστικές μεταξύ τους)διαφημιστικές εταιρείες συγκλίνουν ως προς τη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου “τύπου καταναλωτή” - το χαζοχαρούμενο ανθρωπάριο που βασιλεύει στις τηλεοπτικές (και όχι μόνο) διαφημίσεις. Τα (ανταγωνιστικά μεταξύ τους) τηλεοπτικά κανάλια, (και τηλεοπτικά περιοδικά) ως προς την κατασκευή ενός συγκεκριμένου “τύπου τηλεθεατή”, ο οποίος κι εν συνεχεία επιβεβαιώνεται και δημοσκοπικά ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία (“αυτά θέλει ο κόσμος” ή “ο κόσμος έχει ανάγκη να γελάσει” και κυρίως να παραμυθιαστεί), από την “τόλμη και γοητεία” και τη “λάμψη”, μέχρι τα τουρκικά σήριαλ. Τα εκδοτικά συγκροτήματα και οι πολιτικοί, την ύπαρξη ενός δεδομένου “τύπου αναγνώστη” και “ψηφοφόρου” και πάει λέγοντας.
Και αυτός ο “τύπος” είναι γεγονός, είναι δεδομένος, ακόμη και ως “αγανακτισμένος” και είναι η πλειοψηφία. Υπήρξε ο συντηρητής της
“μεταπολίτευσης”, θα είναι ο αχθοφόρος της “νέας μεταπολίτευσης” (εμείς θέλουμε Νέα Πολιτεία). Προβλέψιμος στην ευμεταβλητότητά του, διαχειρίσιμος, χρησιμοθηρικός, ανίκανος για το καλό αλλά και για το κακό, ικανός μόνο για ευνουχισμένες “αρετές” και ξέπνοες “αμαρτίες”.Είναι ο χαρακτήρας του “τύπου” του εφήμερου πλήθους.
(συνεχίζεται...)